काठमाडौं, श्रावण ५ । हिन्दु धर्मावलम्बीहरूका लागि अति विशेष मानिने श्रावण महिनामा पशुपतिनाथ मन्दिरमा भगवान शिवको दर्शन गर्न देश-विदेशबाट हजारौँ श्रद्धालुहरू दैनिक उपस्थित भइरहेका छन्। विशेषगरी सोमबारको दिनमा भक्तजनहरूको अत्यधिक भीड लाग्ने गरेको छ। श्रावण महिना भगवान शिवलाई अर्पण गरिएको विशेष धार्मिक कालका रूपमा चिनिन्छ, जहाँ ब्रत, पूजा, व्रतकथा तथा विशेष मन्त्र जापमार्फत शिवजीको आराधना गरिन्छ।
पशुपतिनाथ, भगवान शिवको एक प्रमुख ज्योतिर्लिङ्ग स्वरूपको रूपमा पूजिन्छ। हिन्दु धर्मअनुसार, श्रावण महिनामा भगवान शिवको पूजापाठ गर्दा मनोकामना पूरा हुने विश्वास गरिन्छ। यही आस्थाले गर्दा श्रद्धालुहरू बिहान सबेरैदेखि लाइनमा बसेर बेलपत्र, धतुरो, जल, दूध तथा गङ्गाजल चढाउँछन्।
पशुपति क्षेत्र विकास कोषका अनुसार, यस वर्षको श्रावण महिनामा विशेष तयारी गरिएको छ। भक्तजनहरूको सुरक्षाका लागि प्रहरी व्यवस्थापन, स्वास्थ्य शिविर, तथा स्वयंसेवकहरू परिचालन गरिएको बताइएको छ।
श्रावण ब्रत र महिलाको आस्था: पारिवारिक सुख र श्रीमानको दीर्घायुका लागि शिवपूजा
श्रावण महिना विशेषगरी महिलाहरूका लागि ब्रत–पूजाको महत्वपूर्ण समय हो। हिन्दु धार्मिक परम्पराअनुसार, विवाहित महिलाहरूले श्रीमानको दीर्घायुको कामनाका साथ र अविवाहित युवतीहरूले मनपर्ने वर पाउनको लागि भगवान शिवको पूजा–अर्चना र ब्रत बस्ने चलन छ। काठमाडौंकी २३ वर्षीया सविना शर्मा भन्छिन्, “मैले लगातार पाँच वर्षदेखि श्रावण सोमबार ब्रत बस्दै आएकी छु। मलाई यो मात्र धार्मिक कर्म होइन, आत्मिक शुद्धिको उपाय पनि हो।” उनका अनुसार शिवजीको ब्रतले जीवनमा संयम, धैर्य र आस्था विकास गर्छ।
यस समयमा महिलाहरू हरियो, पहेंलो र रातो पोशाकमा सजिएर शिवमन्दिरहरूमा पूजापाठ गर्न जान्छन्। बेलपत्र, अक्षता, रातो फूल, घ्यूको दियो, फलफूल र मिठाइले शिवलिङ्गको पूजा गरिन्छ। कतिपय महिलाहरूले निराहार ब्रत बस्ने चलन पनि छ।
धार्मिक शास्त्रमा उल्लेख भएअनुसार, “श्रावण सोमबार ब्रतले पुण्य प्रदान गर्छ र पाप नाश गर्छ।” विशेषगरी नेपालमा यो परम्परा पुस्ता–पुस्तामा हस्तान्तरण हुँदै आएको छ।
धार्मिक आस्थाका साथै श्रावण महिना पर्यावरणीय सन्देश पनि बोकेको देखिन्छ। बेलवृक्ष, तुलसी र अन्य आयुर्वेदिक वनस्पतिहरूको पूजा गरिनु त्यसकै उदाहरण हो।
