आश्विन कृष्ण पक्षको सुरु संगै आजदेखि सोह्र श्राद्ध आरम्भ भएको छ। भाद्र शुक्ल पूर्णिमापछि आउने कृष्णपक्षलाई महालय पक्ष अथवा पितृ पक्ष पनि भनिन्छ। हिन्दू परम्पराअनुसार यस पक्षमा दिवंगत पितृ, मातृ तथा पूर्वजहरूको सम्झना गर्दै तर्पण, पिण्डदान, दान तथा श्राद्ध गर्ने प्रचलन रहिआएको छ।
धार्मिक विश्वासअनुसार, यस समयमा गरिने श्राद्ध, पिण्डदान र तर्पणबाट पितृ आत्माले तृप्ति प्राप्त गर्ने र सन्तानलाई आयु, आरोग्य, विद्या, सुख–समृद्धि प्राप्त हुने मान्यता छ। पौराणिक कथनमा समेत यो पक्षलाई पूर्वजप्रति कृतज्ञता प्रकट गर्ने धन्य अवसरको रूपमा व्याख्या गरिएको छ।
यस वर्षको सोह्र श्राद्ध आजदेखि आश्विन कृष्ण प्रतिपदादेखि प्रारम्भ भई आश्विन अमावस्यासम्म चल्नेछ। हरेक दिन आफ्ना पितृको निधन तिथिअनुसार श्राद्ध, तर्पण र दान गर्ने धार्मिक परम्परा छ। मृतकको मृत्यु तिथि थाहा नभएका वा विस्मृत अवस्थामा अमावस्याको दिन सामूहिक श्राद्ध गर्ने प्रचलन widespread छ।
देशभरका विभिन्न मठ–मन्दिर, गंगा, बागमती, विष्णुमती, नदीनाला किनार तथा तीर्थस्थलमा आजदेखि भक्तजनको भीड देखिएको छ। विशेषगरी काठमाडौंको गुह्येश्वरी, पाशुपत क्षेत्र, कीर्तिपुरको शालिनदी लगायतका स्थानमा तर्पण गर्न श्रद्धालुहरूको ठूलो संख्यामा उपस्थित हुने परम्परा रहँदै आएको छ।
यसरी, आजदेखि सुरु भएको सोह्र श्राद्ध ले सम्पूर्ण हिन्दू धर्मावलम्बीलाई आफ्ना पितृ र पूर्वजलाई सम्झने, श्राद्ध, तर्पण र दानमार्फत श्रद्धा प्रकट गर्ने अवसर प्रदान गरेको छ।
